روند پرشتاب بهای دلار در بازار غیررسمی و آثاری که این امر در افزایش سودآوری شرکت های صادرات محور و نیز ارزش جایگزینی تمام شرکت های بورسی داشته، در کنار سایر عوامل از جمله برقراری آرامش بیشتر در فضای سیاسی داخلی و بین المللی و نیز تلاش مسئولان اقتصادی و حقوقی های فعال در بازار سرمایه موجب شد تا جهش های تاریخی و دستیابی به رکوردهایی بی نظیر و بی سابقه در بورس مشاهده شود.

در همین راستا و برای پی بردن به این موضوع که در میان این عوامل کدامیک به عنوان مؤثرترین متغیر مطرح بوده، اقدام به برگزاری یک نظرسنجی در این سایت خبری- تحلیلی کردیم تا دریابیم از پنجره نگاه سرمایه گذاران و سهامداران حقیقی و حقوقی چه امری بیشترین دخالت را در این حرکت پرشتاب بورس بر روی پله های صعود داشته است.

در این نظرسنجی بیش از 60 درصد از کل آراء بالا رفتن نرخ ارز را مهمترین عامل دانسته و معتقدند رشد بهای دلار با اعمال اثر بر تمامی جوانب بازار سرمایه در بازگشت بورس به مدار مثبت و البته پرشتاب بیشترین اثر را بر شاخص کل و صعود آن گذاشته است.

پس از آن حدود 20 درصد از سرمایه گذاران حاضر در این رأی گیری معتقدند تلاش مسئولان اقتصادی و حقوقی های فعال در بازار سرمایه و حمایت آنها موجب سوق روند بازار سرمایه به مدار مثبت بوده است.

آرامش در فضای سیاسی نیز دیگر عواملی بوده که با اتخاذ حدود 14 درصد از کل نظرات، به عنوان سومین عامل مؤثر در شکل گیری این روند در بورس برگزیده شده است.

روند سوددهی شرکت ها نیز آخرین گزینه ای بود که تنها توانست شش درصد از کل آراء را به خود اختصاص دهد و به این ترتیب در الویت بندی عوامل اثرگذار بر رشد شاخص کل پایین ترین رتبه را کسب کند.

برای بررسی بیشترین نتایج این نظرسنجی به گفتگو با یک حسابرس معتمد بازار سرمایه پرداختیم تا این نظرات را از نگاهی دقیق تر مورد تحلیل قرار دهیم.

غلامحسین دوانی، مدیر عامل مؤسسه حسابرسی دایارایان در خصوص این نظرسنجی با انتخاب گزینه افزایش نرخ ارز به عنوان مؤثرترین عامل در رشد شاخص کل در گفتگو با خبرنگار بورس نیوز اظهار داشت: با وجود اینکه نرخ ارز در رشد شاخص ها بسیار اثرگذار بوده، اما به نظر می رسد آثار بلند مدت این امر بر شرکت ها و بنگاه های اقتصادی چندان مطلوب نباشد.

وی تصریح کرد: اثرات منفی و مخرب این امر آنچنان بالا است که در بازه زمانی طولانی احتمال ورشکستگی برخی شرکت ها وجود دارد، اما باید توجه داشت که دیر یا زود آثار این امر خودنمایی می کند.

این عضو شورای عالی جامعه حسابداران رسمی ایران اذعان داشت: در شرایط کنونی اگرچه آثار بسیار زیاد ارز بر بورس مستولی گشته، اما برای شرکت های صادرات محور باید در نظر داشت که با توجه به اعمال تحریم های بین المللی این روند مثبت سودآوری چندان تداوم نخواهد داشت و دور زدن تحریم ها تا مدتی برای آنها امکان پذیر است.

اما به نظر می رسد اثرات ناشی از رشد نرخ ارز و نیز سیاست های نابخردانه اقتصادی به این دلیل باشد که برخی می خواهند نرخ ارز بی رویه و با شتاب زیادی بالا رود که این امر در بلند مدت دوام نخواهد داشت.

این کارشناس ارشد حسابداری با اذعان به اینکه با افزایش ارزش جایگزینی شرکت ها به تبعیت از رشد بهای ارز سود آنها را به همان نسبت افزایش نمی دهد، خاطر نشان کرد: ارزش جایگزینی شرکت ها معیار مناسبی برای ارزیابی سهام نیست و ارزش ذاتی و ارزش جایگزینی شرکت ها در قیمت سهام آنها اثر ندارد.

اما چنانچه ارزش جایگزینی را معیار سنجش قرار دهیم، با رشد بهای ارز و افزایش هزینه شرکت ها بابت خرید مواد اولیه و قطعات مورد نیاز درصد سود به ارزش جایگزینی آنها کاهش خواهد یافت. مگر در خصوص کارخانجاتی که توان صادرات محصولات خود را داشته باشند، اما تحقق این امر نیز با توجه به تحریم ها تا حد زیادی غیر ممکن به نظر می رسد. از این رو نمی توان تنها با این دید که با رشد بهای ارز ارزش جایگزینی شرکت ها نیز افزایش می یابد، اقدام به سرمایه گذاری کرد.

دوانی در خاتمه سخنان خود با اشاره به اینکه اگرچه در شرایط کنونی سایر گزینه ها نیز تاحدی اعمال اثر کرده و در رشد شاخص های بورسی کمک کننده بودند، آثار مثبت بالا رفتن نرخ دلار تنها محدود به بازه زمانی کوتاه و میان مدت است، از پیامدهای مخرب آن در آینده برای اقتصاد کشور و نیز و بازار سرمایه خبر داد و گفت: در شرایط کنونی این عامل مانند اهرمی عمل کرده که قیمت ها را به سمت بالا حرکت داده تا نرخ ها همچون بادکنکی باد شده و بالا رود. اما این روند به طور قطع غیر واقعی بوده و در راستای اهداف عده ای خاص صورت گرفته است.

براین اساس انتظار می رود در بازه زمانی طولانی مدت و پس از اجرای برخی برنامه ها توسط اشخاصی معدود و خاص، این رویه تغییر کند و نتایج و پیامدهای آن به وضوح آشکار گردد. از این رو برای سرمایه گذاری باید تحلیل بیشتری داشت و منطقی تر عمل کرد.